گروسی: ایران می‌تواند ظرف چند ماه تولید اورانیوم غنی‌شده را آغاز کند

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه‌ای با یک رسانه آمریکایی با تصریح به اینکه برنامه هسته‌ای ایران به رغم حملات آمریکا به تاسیسات فردو، نطنز و اصفهان همچنان پابرجاست گفت: «در خصوص میزان خسارت وارد شده به این تاسیسات شما می‌توانید گمانه‌زنی کنید و البته ایرانی‌ها به آنجا رفته و با بررسی آوار ها میزان دقیق خسارت را درخواهند یافت اما سوال مهم این است که گام‌های بعدی چه خواهند بود؟»

گروسی در گفت‌وگو با مارگارت برنان، مجری برنامه «رو در رو با ملت»‌شبکه سی‌بی‌اس نیوز گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آینده باید به آنجا برگردد. البته وظیفه این نیست که خسارت‌ها را ارزیابی کنیم بلکه وظیفه ما این است که از فعالیت‌هایی که در آنجا رخ می‌دهند اطلاع پیدا کنیم و آنچه که بسیار بسیار مهم است این است که اگر آنها همچنان فعالیت‌های خود را ادامه می‌دهند به موادی که دارند در آنجا تولید می‌کنند دسترسی پیدا کنیم. این اتفاق منوط به برگزاری مذاکرات که ممکن است شروع شود یا نشود بوده و همانطور که می‌بینید همه چیز به هم متصل است. من فکر می‌کنم ما تصویری از یک برنامه هسته‌ای که طبق گفته دکتر عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، آسیب جدی دیده داریم و حالا چیزی که لازم است روی آن متمرکز شویم گام‌های بعدی است.»

گروسی در ادامه این مصاحبه در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره در ارتباط بودن او با «استیو ویتکاف»، فرستاده ویژه دولت ایالات متحده و اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آیا در مذاکرات دیپلماتیک با ایران ایفای نقش خواهد کرد یا خیر گفت: «ما در مقطعی باید دخیل شویم و من از تلاش‌های او با تمام وجود حمایت می‌کنم و چنانچه تلاش‌های او به موفقیت برسند یک توافق و یک تفاهم در خصوص آن‌چه که ایران ادامه خواهد داد وجود خواهد داشت و احتمالا به روی برخی محدودیت‌ها توافق خواهد شد. در این میان طرفی که می‌تواند راستی آزمایی انجام دهد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است به همین دلیل ما با او در ارتباط مداوم هستیم. اکنون آنها باید ارتباط مجدد برقرار کنند و تصور کنید که چنین چیزی بعد از رویدادهای تکان ‌دهنده آسان نیست.»

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: «شاید دیده باشید که من چند روز پیش بلافاصله بعد از آنکه آتش‌بس اجرایی تلقی شد نامه‌ای را برای عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نوشته و به او گفتم شاید ما باید نشسته و روند ارتباط مجدد و ترتیبات مربوط به رفت و آمد بازرسان را به صورت تدریجی تحلیل کنیم. آن سطحی که در آن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دخیل نیست گفت‌گوی مستقیم است. توافق به چه شکل خواهد بود؟ ما در ارتباط خواهیم بود تا اطمینان حاصل کنیم که توافق پابرجا بوده و قابل راستی‌آزمایی است.»

گروسی در پاسخ به سوالی درباره تبعات قانون تصویب شده اخیر در تهران که طبق آن همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حالت تعلیق در می‌آید، صحبت‌های وزیر خارجه ایران درباره اینکه قصدی برای اجازه دادن به ورود شخص او ندارد و اینکه آیا این اتفاق باعث انسداد کامل دسترسی همه بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای ایران می‌شود، گفت: «مطمئنا من امیدوارم که چنین اتفاقی نیفتد. فکر می‌کنم وزیر امور خارجه ایران گفته که آنها در حالی بررسی این قانون بوده و ببینند که چطور این قانون بر فعالیت‌های ما تاثیر خواهد گذاشت. فکر می‌کنم زمان آن رسیده و مهم است که ما پشت میز نشسته و این مورد را بررسی کنیم. ایران همچنان مثل بیش از ۱۹۰ کشور دیگر جهان عضو معاهده ان.پی.تی بوده و فکر می‌کنم هیچ کس آن را زیر سوال نبرده و امیدوارم زیر سوال نبرد. این به این معنی است که آنها باید همچنان با آژانس همکاری کنند. بنا بر این ما این قانونی که در مجلس ایران تصویب شده را بررسی کرده‌ایم و می‌بینیم که آنها دارند درباره همکاری بر مبنای امنیت و ایمنی تاسیساتشان صحبت می‌کنند. فکر می‌کنم چنین چیزی مغایرتی با بازرسی‌هایی که باید انجام شوند ندارد. البته من به عنوان رافائل گروسی و شما به عنوان مارگارت برنان قرار نیست مساله را حل‌وفصل کنیم. فکر می‌کنم من باید با مقامات ایران نشست برگزار کرده و این موضوع را بررسی کنم چون فکر می‌کنم بعد از حملات نظامی باید در نهایت یک راه‌حل پایدار طولانی مدت وجود داشته باشد و چنین راه حلی نیز تنها می‌تواند دیپلماتیک باشد.»

این در حالی است که رافائل گروسی اظهار کرد ایران احتمالاً می‌تواند «ظرف چند ماه» تولید اورانیوم غنی‌شده را علیرغم اینکه تأسیسات هسته‌ای در اثر حملات آسیب دیده‌اند، آغاز کند.

گروسی گفت: «آنها می‌توانند، به نظر من، در عرض چند ماه یا کمتر از آن، چند آبشار سانتریفیوژ داشته باشند که بچرخند و اورانیوم غنی‌شده تولید کنند. آنها توانایی‌های صنعتی و فناوری لازم برای انجام این کار را دارند.»

مدیرکل آژانس در گفت‌وگو با برنامه «رو در رو با ملت» شبکه خبری سی‌بی‌اس هم‌چنین در پاسخ به این پرسش که آیا ایران توانسته است بخشی یا تمام ذخایر تخمینی ۴۰۸.۶ کیلوگرمی (۹۰۰ پوندی) اورانیوم غنی‌شده خود را از حملات حفظ کند، اذعان کرد: ما نمی‌دانیم این مواد کجا می‌توانند باشند. بنابراین مقداری ممکن است در حمله نابود شده باشد، اما مقداری هم ممکن است جابجا شده باشد. بنابراین باید در مقطعی توضیحی ارائه شود.

گروسی گفته است: ما باید در موقعیتی باشیم که مشخص کنیم، تأیید کنیم چه چیزی آنجاست، کجاست و چه اتفاقی افتاده است.

گروسی در ادامه این مصاحبه با ذکر اینکه ایران هنوز بازرسان آژانس را اخراج نکرده گفت: «این قانون آنها ست که توسط پارلمان آنها تصویب شده است. شما می‌دانید که تبعات قانونی هم وجود دارند. یک معاهده بین‌المللی تقدم داشته و شما نمی‌توانید با استناد به یک قانون داخلی از پایبندی به یک معاهده بین‌المللی امتناع کنید. ایران تاکنون چنین چیزی نگفته و فکر می‌کنم این سازنده است. به همین دلیل فکر می‌کنم ما باید وارد جزئیات شویم چون کارها باید ادامه پیدا کنند در غیر این صورت هیچ کس نخواهد دانست که چه اتفاقی دارد در ایران می‌افتد. ایران به برنامه هسته‌ای ادامه خواهد داد در حالی که رئیس این برنامه هنوز باید مشخص شوند و من مطمئنم که مشخص خواهند شد و به زودی بخشی از مذاکرات از سر گرفته خواهند شد.»

مجری برنامه در سوالی دیگر از گروسی پرسید: «ایران رسما چند هفته پیش گزارش داد که قصد دارند تدابیری را پیش از حملات در راستای تلاش برای محافظت از دارایی‌های هسته‌ای خود اتخاذ کنند. آیا آنها به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع دادند که برنامه‌هایشان چیست و کجا قرار است چیزهایی مثل سانتریفیوژها و دستگاه‌های مربوط به کمک به غنی‌سازی و کپسول‌های گاز مورد استفاده برای غنی‌سازی اورانیوم را قرار دهند؟»

گروسی در پاسخ گفت: «خیر آنها چنین چیزی را به ما اطلاع ندادند اما شاید به لحاظ فیزیکی زمانی برای انجام این کار وجود نداشت. ایران به عنوان مثال به ما اعلام کرده بود که در اصفهان یک تاسیسات غنی‌سازی جدید دارند و ما قرار بود که در روز 13 ژوئن این تاسیسات را بررسی کنیم در حالی که این تاسیسات مورد حمله قرار گرفته و شدیدا آسیب دید. به همین دلیل من می‌گویم که این اجتناب‌ناپذیر است و ما باید حتی در صورت حاد بودن شرایط و بالا بودن سطح احساسات و عواطف در مقطعی که همه خونسرد باشند به آنجا برویم.»

گروسی عنوان کرد: «ما پشت میز نشسته و خواهیم دید که این تدابیر محافظتی چه هستند. آنها حق دارند همچون هر کشور مستقل دیگری از دارایی‌های خود محافظت کنند. من نمی‌خواهیم بیش از حد فنی یا حقوقی صحبت کنم. آنها می‌توانند از تاسیساتشان محافظت کنند اما آنها می‌دانند در توافقاتی که ما نه فقط با ایران بلکه با هر کشوری دیگر مفادی وجود دارد. اگر یک کشور زمانی احساس کند که باید بعضی از موارد مورد بازرسی ما باید محافظت شوند باید این را به ما بگویند و همانطور که می‌توانید تصور کنید ما باید به آنجا برویم. این اتفاق به خاطر چگونگی تحول وضعیت و به خاطر درگیری نظامی و تصمیماتی که در تهران به شکلی از پیش اعلام نشده و از پیش برنامه‌ریزی نشده اتخاذ شد، رخ نداد. اما اکنون زمان آن است که مجددا تماس برقرار شده و با یکدیگر مذاکره کنیم.»

مارگارت برنان مجری سی‌بی‌اس نیوز در ادامه از گروسی پرسید: «اما تقریباً ۴۰۰ کیلوگرم، یعنی کمی کمتر از ۹۰۰ پوند، اورانیوم با غنای بالا قبل از حملات وجود داشت. می‌دانم که اینها در قوطی‌های کوچک هستند و جابجایی آنها نسبتاً آسان است. آیا ایده‌ای دارید که این مواد به کجا منتقل شده است و آیا قبل از حمله منتقل شده است یا خیر؟»

مدیر کل آژانس جواب داد: «ما فرض می‌کنیم، و فکر می‌کنم منطقی است که فرض کنیم وقتی آنها اعلام می‌کنند که قرار است اقدامات حفاظتی انجام دهند، این می‌تواند بخشی از آن باشد. اما، همانطور که گفتم، ما نمی‌دانیم که این مواد کجا می‌توانند باشند. یا اینکه نمی‌دانیم آیا بخشی از آنها در طول آن ۱۲ روز تحت حمله قرار گرفته یا خیر. بنابراین بخشی از آن ممکن است در اثر حمله نابود شده باشند، اما بخشی نیز ممکن است جابجا شده باشد. بنابراین باید در مقطعی یک شفاف‌سازی وجود داشته باشد. اگر این شفافسازی را دریافت نکنیم، این موضوع همچنان به عنوان یک مشکل بالقوه معلق خواهد ماند. بنابراین به همین دلیل است که می‌گویم اول از همه، بسیار مهم است که ایران به بازرسان ما اجازه دهد تا در اسرع وقت به کار ضروری خود ادامه دهند.»

سوال ادعایی بعدی مجری از گروسی این بود: «من از شما در مورد اینکه چه چیزهایی ممکن است هنوز باقی مانده باشند، می‌پرسم، زیرا این سوال ‌پاسخ داده نشده همچنان مطرح است که آیا ایران حتی حالا نیز اگر بخواهد، می‌تواند به سمت تولید بمب حرکت کند. اگر ما ندانیم اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا کجاست و نتوانیم همه سانتریفیوژها را حساب کنیم، آیا هنوز این خطر وجود دارد که آنها به سمت ساخت بمب حرکت کنند؟»

گروسی در پاسخ به این سوال ادعا کرد: «من نمی‌خواهیم اینجا هشداردهنده باشیم و نمی‌خواهم بخشی از روند ارسال پیام‌های هشدارآمیز باشم . اما ما باید در موقعیتی باشیم که اطمینان پیدا و تأیید کنیم که چه چیزی وجود دارد، کجاست و چه اتفاقی افتاده است. ایران یک برنامه جاه‌طلبانه بسیار گسترده داشت و بخشی از آن ممکن است هنوز وجود داشته باشد و این حقیقت بدیهی نیز وجود دارد که دانش آن و ظرفیت صنعتی برای آن همچنان وجود دارد. همانطور که واضح است، ایران از نظر فناوری هسته‌ای کشوری بسیار پیچیده است. بنابراین شما نمی‌توانید این را از بین ببرید. شما نمی‌توانید دانشی را که دارید یا ظرفیت‌هایی را که دارید، خنثی کنید. ایران کشور بزرگی است، اینطور نیست؟ بنابراین فکر می‌کنم این باید انگیزه‌ای برای همه ما باشد تا بفهمیم که حتی با وجود انجام شدن یا انجام نشدن عملیات نظامی شما نمی‌توانید این مساله را به طور قطعی از طریق نظامی حل کنید. شما باید به یک توافق برسید. شما باید یک سیستم بازرسی داشته باشید که به همه چه در منطقه و چه در جاهای دیگر اطمینان دهد که ما قطعا می‌توانیم ورق را برگردانیم.»

برنان همچنین پرسید: «بنابراین همانطور که من متوجه شده‌ام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا درست قبل از زمان حملات هنوز بازرسانی در محل داشت که به برخی از این سایت‌ها می‌رفتند. تمرکز زیادی در آمریکا روی کامیون‌ها و تصاویر ماهواره‌ای مربوط به آنها در خارج از فوردو وجود داشت. در آن روزهای قبل از حمله چه اتفاقی می‌افتاد؟»
گروسی این طور جواب داد: «همانطور که اشاره کردید، اعلامیه‌ قبلی آنها مبنی بر اتخاذ اقدامات حفاظتی وجود داشت که این می‌توانسته شامل همین جابجایی تجهیزات و مواد باشد. ما نمی‌دانیم. ما همان تصاویری را که تمام دنیا از این کامیون‌ها دیده است دیده‌ایم و نمی‌خواهیم در مورد آن به نتیجه‌گیری عجولانه برسیم، اما واضح است که ما به چیزهایی که نادیده گرفته شده‌اند نیاز داریم. با گذشت یک دوره معقول پس از جنگ، باید روندی ادامه‌دار وجود داشته باشد. در غیر این صورت، عدم قطعیت‌ها همچنان ادامه خواهد یافت و می‌دانید که چنین چیزی در نهایت، خوب نیست و شاید حتی مانع از یک توافق خوب شود. زیرا کسی نمی‌تواند توافقی را در حالی که نمی‌دانید طرف مقابل واقعا چه دارد برقرار کند. دارایی‌های آنها پس از این کارزار نظامی که رخ داد، چیست؟ »

گروسی به سوال مجری برنامه درباره اینکه «ایران تا قبل از این حملات هنوز اطلاعات را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فاش می‌کرد» پاسخ مثبت داده و توضیح داد: «کسری‌هایی در آن وجود داشت و ما به آنها اشاره می‌کردیم- به این معنا که مواردی وجود داشت که آنها برای ما روشن نمی‌کردند. اما کار بازرسی ما مداوم بود. به طور خاص ما دیدگاه جامعی در قبال حوزه حساس تعداد سانتریفیوژها و میزان مواد داشتیم. اما ما نسبت به موارد دیگری که می‌خواستیم، شناخت کاملی نداشتیم. اما در قبال آن موارد شناخت ما کامل و جامع بود و البته، در حال حاضر چنین شناختی وجود ندارد.»

گروسی همچنین پرسش مجری برنامه درباره اینکه «ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را مخفی نگه نمی‌داشت» تایید کرد.

او همچنین به این پرسش که «آیا چیزی دیدی که نشان دهد ایران به دنبال تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای خود است اینگونه پاسخ داد: «بگذارید اینجا واضح بگویم، چون اول از همه، ما مساله بسیار بسیار مهمی را ذکر کردیم. آنها همه این قابلیت‌ها را دارند اما از دید آژانس در درجه  اول آنها سلاح هسته‌ای نداشتند. درست است؟ این باید گفته شود. کسی در سطح یک کشور می‌تواند ارزیابی کند که آنها به این سلاح نزدیک بودند درست است؟ من وارد این موضوع نمی‌شوم زیرا ما در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مورد نیت‌ها قضاوت نمی‌کنیم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیت‌های یک کشور نگاه می‌کند و آن را به جهان گزارش می‌دهد. بنابراین این کشورها هستند که درباره چنین موضوعی اظهار نگرانی می‌کنند. چیزی که ما نگران آن بودیم چیزی که من نگران آن بودم این بود که مسائل دیگری وجود داشت که شفاف نبود. به عنوان مثال، ما در برخی از نقاط ایران آثاری از اورانیوم پیدا کرده بودیم که مربوط به تاسیسات اعلام شده معمول نبودند و ما سال‌ها می‌پرسیدیم که چرا این آثار اورانیوم غنی‌شده را در مکان‌های x، y یا z پیدا کردیم؟ و ما به سادگی پاسخ‌های معتبری دریافت نمی‌کردیم. اگر موادی وجود داشته – این مواد کجاست؟ بنابراین ممکن است حتی بیشتر هم باشد. ما نمی‌دانیم. متاسفم که برای سومین بار آن را تکرار می‌کنم به همین دلیل فکر می‌کنم باید به ایران برگردیم.»

مجری سی‌بی‌اس نیوز ادعا کرد: «اما بیانیه شما و آن گزارشی که در مورد برخی از این سوالات باز یا سوالات بی‌پاسخ ارائه دادید ایرانی‌ها اکنون به آن اشاره می‌کنند و به نظر می‌رسد وزیر امور خارجه ایران به نوعی شما را به خاطر حملات نظامی سرزنش می‌کند. او گفت که گزارش شما صادقانه و منصفانه نبود. او گفت بعد از حملات شما حتی حملات را محکوم نکردید. نظر شما در مورد این انتقادات چیست؟»

گروسی  با بیان این که « من، تا حدودی درک می‌کنم که آنها مورد حمله قرار گرفته‌اند» ادعا کرد: «اما واقعا چه کسی می‌تواند باور کند که این درگیری به دلیل گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رخ داده است؟ و ضمنا آنچه در آن گزارش بود، چیز جدیدی نبود مارگارت. ما از خیلی وقت پیش بوده که این ارزیابی را داشته‌ایم و در گزارش‌های قبلی نیز همینطور بوده است. بنابراین، این سرزنش شاید به این دلیل است که انتقاد از یک سازمان بین‌المللی یا یک مدیر کل آسان‌تر است، نمی‌دانم، اما گفتن این حرفها منطقی نیست. اگر بخواهیم صادق باشیم، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مثل همیشه، ارزیابی بسیار صادقانه‌ای از وضعیت داشته است و می‌توانم به شما اطمینان دهم، افراد زیادی بودند که به ما می‌گفتند شما باید در گزارشتان بگویید که آنها سلاح هسته‌ای دارند، یا بسیار نزدیک به داشتن سلاح هسته‌ای هستند و ما این کار را نکردیم. ما به سادگی این کار را نکردیم، زیرا این چیزی نبود که ما می‌دیدیم.»

مارگارت برنان گفت: «اما شما همچنین گفتید که نمی‌توانید تأیید کنید که این یک برنامه صلح‌آمیز است.»

گروسی پاسخ داد: «قطعا همینطور است زیرا ما باید همه چیز را ببینیم.»

گروسی ادامه داد: « ما برنامه‌ای را ندیدیم که در آن جهت باشد، اما در عین حال، آنها به سوالات بسیار بسیار مهمی که مطرح بودند پاسخ نمی‌دادند. بنابراین این حقیقت است.»