۱۰ کیلومتر عشق؛ سنت ۵۰ ساله پیاده‌روی مردم شهرستان قوچان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حبیبه احسنی: بوی اسپند، پرچم‌های سیاه و نوای مداحی در موکب‌های پذیرایی، جاده قدیم قوچان به شهرکهنه را در آخرین روزهای صفر به مسیری از عشق بدل کرده، مسیری که پنجاه سال است زائران آن را عاشقانه با پای پیاده طی می‌کنند.

سحرگاه آخرین روزهای ماه صفر، بوی اسپند و عشق، هوای قوچان را آمیخته با انتظار کرده است، از هر کوی و برزن، مردان و زنان، پیر و جوان حتی کودکی در آغوش مادر و پیرمردی بر ویلچر با پای پیاده راهی می‌شوند.

مقصد، برادر امام رضا (ع) در شهر کهنه

مقصدشان این بار مشهد نیست؛ مسیر عشق ده کیلومتر به سمتی دیگر می‌رود، به سوی بارگاه امامزاده سلطان ابراهیم بن موسی‌الکاظم (ع)، برادر امام رضا (ع) در شهر کهنه.

اینجا قوچان است و این سنت دیرینه قریب به پنجاه سال قدمت دارد. روزهایی که غم رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص)، امام حسن مجتبی (ع) و ولی‌نعمت ما ایرانی‌ها امام علی بن موسی‌الرضا (ع) با پیاده‌روی عاشقانه عجین شده است.

مشایه قوچان؛ سنت پنجاه ساله ریشه‌دار

در سال‌های اخیر این پیاده‌روی شکل و شمایل دیگری به خود گرفته است. کسانی که از مسیر مشایه جامانده‌اند یا حتی آن را تجربه کرده‌اند این مسیر را به نجف تا کربلا تشبیه می‌کنند. سنتی که ریشه در گذشته دارد و رسمی که نسل به نسل برای این پیاده‌روی حفظ شده موجب شده است هرکس با هر نیتی در جاده قدیم قوچان به سمت شهرکهنه، ایستگاه یا موکبی صلواتی برپا کند. گویی مردم هنوز دوست دارند این آئین را به سبک گذشتگان برگزار کنند و در مسیر آنان قدم برمی‌دارند.

تمام طول مسیر موکب‌های صلواتی با فاصله‌هایی از یکدیگر برپا شده است، از نذری دادن خانواده‌ای در کنار جاده گرفته تا جوانان و هیئت‌های مذهبی که با تمام توان می‌کوشند لحظه‌ای خستگی زائران را بکاهند.

در ابتدای جاده، پرچم موکب «خیمه العباس» آرام در نسیم صبحگاهی می‌رقصد، جوانان از شب قبل در تدارک برپایی موکب بوده‌اند و هم‌وغمشان پذیرایی از زائران است. از نخستین ساعت صبح بوی اسپندشان فضای مسیر را معطر کرده است.

قدم‌هایی با نیت‌های آسمانی

طلوع و روشنایی هوا زمان حرکت مردم را مشخص می‌کند. از کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر مردم رهسپار جاده قدیم می‌شوند. در طول مسیر با برخی هم‌قدم می‌شوم تا از حال و هوای‌شان بدانم. دلیل پیاده‌روی را می‌پرسم، نیتشان از قدم‌هایی که به سمت برادر امام رضا (ع) برمی‌دارند و حس‌شان نسبت به این آئین را جویا می‌شوم.

برایم جالب است که برخی از پاسخ‌ها را پیش‌تر در مسیر پیاده‌روی زائران رضوی شنیده بودم. گاهی نیت‌ها یکی است، بعضی از زائران جامانده‌ی مراسم اربعین‌اند و برخی دیگر حتی نتوانسته‌اند در مسیر زائران رضوی حضور یابند و امروز را بهترین فرصت برای عرض ارادت به خاندان عصمت و طهارت می‌دانند.

روایت‌های شنیدنی از مسیر ارادت

در طول مسیر پیرزنی که با عصا حرکت می‌کند توجهم را جلب می‌نماید، هر چند قدم می‌ایستد تا نفسی تازه کند. از او می‌پرسم چرا با این شرایط به این مراسم آمده است. می‌گوید: «بیست سال است این مسیر را به نیت سلامتی خانواده‌ام طی می‌کنم. هر سال حاجتی داشته‌ام و با نیت برآورده شدن آن قدم برداشته‌ام.» پس از سخنش صلواتی می‌فرستد و من همراهی‌اش می‌کنم.

چند قدم بعد با بانویی جوان هم‌مسیر می‌شوم. می‌گوید: از خانه که بیرون آمدم نیت ظهور امام زمان (عج) کردم. او پنج سال است که این مسیر را هم در روز اربعین و هم در شهادت امام رضا (ع) تنها با نیت فرج می‌پیماید.

زوجی میانسال در موکبی برای استراحت نشسته‌اند، دلیل حضورشان را می‌پرسم. خانم پیش از همسرش پاسخ می‌دهد: امسال نتوانستیم برای زیارت اربعین به کربلا برویم، امروز آمدیم تا دل‌مان آرام بگیرد.

می‌خواهم خداحافظی کنم که دختری نوجوان خود را به من می‌رساند و می‌گوید: دایی‌ام تازه فوت کرده و به نیت او در این پیاده‌روی شرکت کرده‌ام. ناخودآگاه زیر لب می‌گویم: خدا رحمتش کند که صدای بلند صلوات از موکب کناری توجهم را جلب می‌کند.

موکب‌ها پر از لحظات روحانی است. از تماشای جنب‌وجوش و شور و شوقشان خسته نمی‌شوم. پذیرایی می‌کنند، هم‌زمان با نوای مداحی همراهی کرده، سینه می‌زنند و برای سلامتی امام زمان (عج) دسته‌جمعی صلوات می‌فرستند.

تمام مسیر آغشته به عطر اسپند و نوای سینه‌زنی شد، پرچم‌های سیاه، نام کربلا و امام رضا (ع) را فریاد می‌زنند. گویی این ده کیلومتر پلی است میان قوچان و مشهد. زائران با نیات مختلف از شفا تا ظهور، از تسلیت تا عشق هم‌قدم شده‌اند.

هرچه به ظهر نزدیک‌تر می‌شویم مسیر منتهی به آستان امامزاده سلطان ابراهیم (ع) مملو از زائران پیاده و دسته‌های عزاداری می‌شود. بر اساس سنت دیرینه مردم می‌کوشند تا اذان ظهر خود را به شهر کهنه برسانند و نماز را به جماعت در جوار امامزاده برپا کنند.

حاشیه بلوار منتهی به حرم آمیخته است با موکب‌ها، بوی اسپند، نوای مداحی، زائران و اهالی شهر کهنه. این سنت، تنها یک پیاده‌روی نیست بلکه نمایش ایمان ناب است. جایی که دل‌های جامانده از کاروان کربلا و مشهد، در مسیر برادر امام غریب آرام می‌گیرند و عشق در هر قدم تجلی دوباره می‌یابد.