«مگر محمودمی‌میرد؟»؛روایت امیرهوشنگ جزی‌زاده از ۸۰سال دوستی با فرشچیان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها-کوروش دیباج: هنرمندان بزرگ، نه تنها با آثارشان که با زندگی و شخصیتشان نیز در خاطره‌ها باقی می‌مانند. استاد محمود فرشچیان، که سال‌هاست چهره و نامش در دل و جان دوستداران هنر می‌درخشد، در هجدهم مرداد ۱۴۰۴ در سن ۹۶ سالگی در آمریکا درگذشت. خبری که بسیاری را به تأثر واداشت و دل‌ها را سنگین کرد. در این میان، استاد امیرهوشنگ جزی‌زاده، دوست دیرینه، همکلاسی و همراه او در طول سال‌ها، حال و هوای دیگری داشت. او که هم اکنون ۹۲ ساله است، با این وجود، حاضر شد چند کلمه برای دوست دیرینه اش حرف بزند؛ حرف‌هایی از ژرفای دل و جانش؛ حرف‌هایی که شنیدنشان برای هر عاشق هنر و انسانیت لازم است.

دوستی هشتاد ساله در مسیر هنر

عکسی که در این گزارش آمده، از مجموعه عکس‌های آلبوم شخصی و خانوادگی استاد امیرهوشنگ جزی‌زاده است، که در اختیار خبرنگار مهر قرار داده است. این تصویر، یادگاری ارزشمند از زمان جوانی استاد جزی‌زاده و زنده یاد استاد فرشچیان است، زمانی که آن‌ها در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان هم‌دوره بودند و کنار یکدیگر ایستاده‌اند. لبخند آرام و نگاه‌های این دو هنرمند، گواه سال‌ها همراهی و دوستی صمیمی آن‌هاست.

آن‌ها از همان سال‌های جوانی در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان، همراه و هم‌دل بودند؛ از زمانی که هر دو، زیر نظر زنده یاد استاد عیسی‌خان بهادری آموزش می‌دیدند. جزی‌زاده که حالا در چهره‌اش اثر سال‌ها تجربه دیده می‌شود، می‌گوید: «ما سال‌ها کنار هم بودیم، هم دوره بودیم.»

دست‌های لرزانش را جمع می‌کند و به عکس نگاه می‌کند.«بله، همان جا همکلاسی بودیم، او، همیشه خیلی دقیق نقاشی می‌کرد» شاید او در بیان خاطراتش ناتوان باشد، اما دلی پر از محبت و احساسی ژرف نسبت به دوست قدیمی‌اش دارد که در هر کلمه پراکنده‌اش موج می‌زند.

در سکوت خانه؛ مرور هشتاد سال خاطره

در آن لحظه‌ای که خبر درگذشت زنده یاد استاد فرشچیان به گوش استاد جزی‌زاده رسید، او بر روی مبل خانه‌اش نشسته بود. چند ثانیه‌ای سکوت کرد و سپس به نقطه‌ای نامعلوم در اتاق خیره شد. گویی خاطرات طولانی این هشت دهه را مرور می‌کرد. خاطراتی که نه تنها پر از موفقیت‌های هنری، بلکه سرشار از لحظات انسانی و انسانیّت بود.

او می‌گوید: «مگر محمود [فرشچیان] می‌میرد که می‌گوئید مرده است؟! در هر خانه‌ای که بروی، نامش هست، از اینجا تا آن سر دنیا. هفتاد هشتاد سال است که می‌شناسمش. از زمان هنرستان [هنرهای زیبای اصفهان]، که عیسی‌خان [بهادری] مشق می‌داد تا حالا. خدا رحمتش کند». این سخنان نشان‌دهنده تأثیر عظیم فرشچیان بر هنر و فرهنگ ایران و حتی جهان است. کسی که تنها یک نقاش نبود، بلکه حامل میراثی فرهنگی و هنری برای نسل‌های آینده بود.

استاد فرشچیان؛ هنرمندی که فراتر از زمان زیست

استاد فرشچیان نه تنها با سبک خاص و منحصر به فردش در هنر نقاشی ایرانی، بلکه با نگاه انسانی و تعهدش به حفظ و ترویج هنر ایرانی شناخته می‌شد. او که در طول چهار دهه اول زندگی حرفه‌ای‌اش در ایران فعالیت داشت و سپس به آمریکا مهاجرت کرد، همواره پیوند خود را با ایران و فرهنگش حفظ کرد.

این هنرمند بزرگ در کنار استادانی چون استاد جزی‌زاده، نمادی از پایبندی به هنر اصیل ایرانی بود. دوستی و همراهی آن‌ها نشان‌دهنده یک دوره طلایی در تاریخ هنر ایران است که هنوز هم الهام‌بخش جوانان و هنرمندان امروز است.

استاد جزی‌زاده؛ از همکلاسی تا شاهد دوران

استاد امیرهوشنگ جزی‌زاده، علاوه بر دوستی طولانی، خود هنرمندی برجسته و طراح و نقاشی نام‌آشناست. سخنان پراکنده او در این مصاحبه که از شرایط جسمی و روحی او نیز حکایت دارد، هرگز از قدرت و ارزش آن‌ها کم نمی‌کند بلکه برعکس، باعث می‌شود که هر جمله با صداقت و دل‌گرمی عمیق‌تر به مخاطب برسد.

او که این روزها کمتر می‌تواند صحبت کند، با تمام وجود تلاش کرد که به یادگار از استاد فرشچیان بگوید؛ از خاطرات مشترکشان و اهمیت او برای هنر ایران. این صداقت و عشق به دوست و هنر، خواندن گزارش را برای هر کسی که به دنبال حقیقت و احساس است، به تجربه‌ای بی‌نظیر تبدیل می‌کند.

میراثی جاودانه برای نسل‌های آینده

نام استاد محمود فرشچیان، اکنون نه تنها در ایران بلکه در جهان هنر به عنوان یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان ایرانی شناخته می‌شود. اما آنچه از این گزارش و سخنان استاد جزی‌زاده برمی‌آید، چیزی فراتر از یک نام یا یک سبک هنری است؛ میراثی از دوستی، همدلی و عشق به هنر و فرهنگ.

اگرچه استاد فرشچیان دیگر در میان ما نیست، اما خاطرات و آثارش همچنان زنده و جاری است. درست همان‌طور که جزی‌زاده می‌گوید: «مگر محمود می‌میرد که می‌گوئید مرده است؟!»

پایان؛ با نگاه به تصویر دو دوست هم‌دوره

تصویری که در این گزارش آمده، تنها یک عکس ساده نیست؛ بلکه پنجره‌ای است به دنیای دوستی و عشق به هنر، تصویری که هر دو را جوان و پرانرژی در کنار هم نشان می‌دهد. تصویری که اکنون، با گذشت سال‌ها، ارزش و اهمیتش بیشتر و بیشتر شده است.

قرار است در روزهای آتی استاد محمود فرشچیان در آرامگاه صائب به خاک سپرده شود. همانجایی که آرایه های معماری‌اش در دهه چهل خورشیدی، به دست پرتوان دوست و همراهش، استاد امیرهوشنگ جزی زاده طراحی شد.