وقوع 40 زمین‌لرزه در 4 روز در عسلویه/ علت چیست؟

او افزود: بزرگ‌ترین زمین لرزه این فوج لرزه‌ای، با بزرگای ۴.۹ در تاریخ روز ۶ مرداد جاری در ساعت ۷:۲۴ صبح رخ داد. همچنین زمین لرزه‌ای نسبتاً بزرگی در ۴ مرداد ماه جاری در ساعت ۱۳:۴۰ ثبت شده است. در مجموع حدود ۸ زمینلرزه با بزرگی بیش از ۴ در این ناحیه رخ داده و باقی زلزله‌ها در محدوده بزرگای ۳ تا ۴ هستند.

رئیس بخش زلزله و مخاطرات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه این منطقه به دلیل استقرار تاسیسات گسترده پتروشیمی از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است، خاطرنشان کرد: در این ناحیه، مجموعه‌های صنعتی مهمی نظیر پتروشیمی فارس و پارسیان قرار دارند که در اقتصاد کشور نقش کلیدی دارند. از این‌رو، بررسی دقیق شرایط لرزه‌ای منطقه برای ایمن‌سازی زیرساخت‌ها ضروری است.

بیت‌اللهی با اشاره به گسل‌های این منطقه توضیح داد: در این منطقه، گسل‌های مهمی مانند «گسل پیشانی کوهستان» و «گسل پیش ژرفای زاگرس» امتداد دارند که از شمال کشور تا تنگه هرمز کشیده شده‌اند. همچنین «گسل عسلویه» که گسلی محلی و شناخته‌ شده است، در همین محدوده قرار دارد. مطالعات ما سابقه زلزله‌های بزرگ‌تری با بزرگای حدود ۶ در این منطقه را نیز نشان می‌دهد.

او با اشاره به نوع این رخدادها گفت: چینش این زلزله‌ها نشان می‌دهد که با یک فوج لرزه‌ای مواجه هستیم؛ به‌عبارت دیگر، مجموعه‌ای از زمینلرزه‌های پی‌درپی با بزرگای متوسط. بر اساس تجربیات گذشته در زون جنوبی کشور، در چنین حالتی احتمال رخداد یک زلزله بزرگ مخرب بسیار پایین است. البته در علم زلزله‌شناسی قطعیت وجود ندارد، اما رفتار و رژیم لرزه‌خیزی منطقه این احتمال را تایید نمی‌کند.

بیت‌اللهی اضافه کرد: تجربه مشابهی در منطقه بندر گناوه داشتیم که در آن حدود ۲۵۶ زمینلرزه رخ داد و خوشبختانه هیچ زلزله بزرگی به دنبال آن نیامد. در عسلویه نیز با توجه به تعداد بالای رخدادها، احتمال وقوع زلزله بزرگ بسیار کم است.

او  تأکید کرد: با این حال، به مدیران مجتمع‌های پتروشیمی مستقر در این منطقه از جمله فارس، پارسیان و سایر واحدها توصیه می‌کنیم که بازدیدهای دقیق و فنی از فونداسیون‌ها، بتن‌های پایه مخازن و سایر بخش‌های حساس انجام دهند، چرا که ارتعاشات مداوم ممکن است در بلندمدت اثرگذار باشد.

این محقق حوزه مخاطرات خاطر نشان کرد: بررسی‌های ما و گفت‌وگو با مدیران پتروشیمی‌های منطقه نشان می‌دهد که خوشبختانه تا این لحظه آسیب جدی، تخریب، تلفات یا جراحتی گزارش نشده است، اما این زلزله‌ها یادآور واقعیتی مهم هستند؛ اینکه این منطقه یک پهنه فعال لرزه‌ای است و ایمن‌سازی زیرساخت‌های اقتصادی در آن اهمیت ویژه‌ای دارد.

او در پاسخ به این سؤال که آیا زلزله‌ها در منطقه دریایی رخ داده‌اند نیز توضیح داد: بررسی توزیع مکانی زمینلرزه‌ها روی نقشه نشان می‌دهد که اکثر این رخدادها در محدوده خشکی و نوار ساحلی عسلویه بوده‌اند. البته چند مورد نیز در ناحیه دریایی و نزدیک به ساحل ثبت شده‌اند.

بیت‌اللهی یادآور شد: لازم به ذکر است که مکان‌یابی زمینلرزه‌ها همواره با درصدی از خطا همراه است، به‌ویژه برای زمینلرزه‌های بزرگ‌تر این فوج مانند زلزله ۴.۹ و ۴.۷ که محل آنها در آب ثبت شده است. همچنین بخش شمالی خلیج فارس نیز دارای یک زون فعال لرزه‌ای زیر بستر دریاست.

بیت‌اللهی در ادامه با اشاره به محل وقوع زمین‌لرزه‌های اخیر در نزدیکی ساحل عسلویه گفت: فاصله زمینلرزه‌ای با بزرگای ۴.۹ تا خط ساحلی خشکی، حدود ۵ تا ۶ کیلومتر برآورد می‌شود. اما این مقدار در محدوده خطای جانمایی زلزله قرار دارد، به‌ویژه با توجه به اینکه در سمت جنوبی این رخدادها ایستگاه لرزه‌نگاری نداریم.

رئیس بخش زلزله و مخاطرات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: در نقشه‌ای که موقعیت تمامی ۴۰ زمینلرزه اخیر را نمایش می‌دهد، اغلب رومرکزها در محدوده آبی نزدیک به ساحل قرار دارند. البته عمدتاً این زلزله‌ها در مرز خشکی و آب هستند و نه در عمق دریا.

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه احتمال وقوع سونامی در خلیج فارس بسیار پایین است، تصریح کرد: در محدوده خلیج فارس و از تنگه هرمز به این سمت، به‌دلیل عمق کم آب، احتمال ایجاد امواج سونامی بسیار ضعیف است. برخلاف ناحیه مکران و چابهار که در سال ۱۳۴۵ یک سونامی مستند داشته‌ایم، در سواحل جنوبی ایران و بنادر خلیج فارس هیچ‌گاه گزارشی از سونامی تاریخی ثبت نشده است.

بیت‌اللهی در پاسخ به این پرسش که آیا خود شهر عسلویه سابقه زلزله‌های بزرگ دارد یا نه، گفت: در محدوده شهر و روستاهای اطراف عسلویه، زلزله‌های تاریخی بزرگی رخ داده است. مهم‌ترین نشانه لرزه‌خیزی منطقه عبور گسل شناخته ‌شده‌ای به نام «گسل عسلویه» از این ناحیه است.

او  افزود: این گسل یکی از شاخه‌های جانبی گسل‌های اصلی زاگرس به‌شمار می‌رود و به‌طور مستقیم از محدوده عسلویه عبور می‌کند. وجود چنین گسلی نشان‌ دهنده سابقه لرزه‌ای قابل توجه در منطقه است. می‌دانیم که هیچ گسلی بدون رخداد زلزله شکل نمی‌گیرد. بنابراین هر کجا گسلی وجود دارد، در گذشته نیز زلزله‌ای در آن محل رخ داده است.