میزان عیدی و پاداش کارگران تعیین تکلیف شد

با وجود آنکه پرداخت عیدی و پاداش آخر سال کارگران به جهت تامین رفاه و آرامش خاطر و تهیه اقلام و مایحتاج ضروری و مورد نیاز خانوارها همواره مورد تاکید قرار گرفته، متاسفانه در برخی واحدها و صنوف پرداخت عیدی به دلایل مختلف از جمله نبود نقدینگی در دست کارفرما با تاخیر همراه می‌شود و این تاخیر گاهی به حدی است که به سال بعد موکول شده و موجب دلسردی و بی‌انگیزگی این بخش از کارگران زحمتکش می‌شود و عنوان عیدی را از دست می‌دهد.

کارشناسان حوزه کار معتقدند کاهش قدرت خرید کارگران ضمن لطمه به تولید داخلی، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی متعددی به دنبال دارد از این رو محاسبه و پرداخت به موقع حقوق و دستمزد و سایر مطالبات قانونی کارگران می‌تواند به عنوان یکی از عوامل مؤثر در رونق تولید و ایجاد رابطه مطلوب بین کارگر و کارفرما به شمار آید.

بر اساس قانون مربوط به نحوه تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون کار مصوب سال ۱۳۷۰، همه کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون کار مکلف هستند، به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل ۶۰ روز آخرین مزد، ‌به عنوان عیدی و پاداش بپردازند و مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارگران نباید از معادل ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند. البته پرداخت عیدی به کارگرانی که کمتر از یک سال در کارگاه‌ها مشغول به کار بوده‌اند نیز الزامی بوده و مبلغ عیدی پرداختی به آنان باید به ماخذ شصت روز مزد و به نسبت ایام کارکرد و روزهایی که در آن محل مشغول کار بودند محاسبه و پرداخت شود.

با وجود آنکه مصوبه مجلس، میزان پرداخت عیدی کارگران را مشخص کرده و دو ماه پایه حقوق را به عنوان حداقل و سه ماه پایه حقوق را به عنوان حداکثر میزان عیدی دریافتی اعلام کرده اما میزان عیدی کارگران بسته به مدت قرارداد و کارکرد آنها متفاوت است. در واقع کارگران بسته به سنوات و تعداد روزهایی که کار کرده‌اند مستحق دریافت عیدی هستند و عیدی و پاداش کامل به کارگرانی تعلق می گیرد که یکسال در محل کار یا آخرین کارگاه مشغول کار بوده و بیمه پردازی آنها به طور کامل صورت گرفته باشد.

قانون در مورد عیدی و پاداش کارگران ساعتی، پاره وقت و فصلی نیز ملاحظاتی داشته و میزان عیدی این گروه از کارگران را مشخص کرده است.

عیدی و پاداش کارگران پاره وقت

مطابق ماده ۳۹ قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام گرفته محاسبه و پرداخت می‌شود.

عیدی و پاداش کارگران ساعتی

در مورد کارگران ساعتی که حقوق ماهانه ثابت نداشته و دستمزد آنها در ماه متغیر است برای محاسبه عیدی و پاداش، میانگین حقوق سه ماه آخر خدمت آنها مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.

عیدی و پاداش کارگران فصلی

مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاه‌های فصلی مشمول قانون کار و کارگران سایر کارگاه‌های مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کرده اند باید بر ماخذ ۶۰ روز و به نسبت ایام کارکردشان در سال محاسبه شود.

عیدی و پاداش کارگران کارمزدی

مزد مورد عمل در محاسبه وجوه عیدی و پاداش پایان سال به کارگران کارمزدی عبارت از متوسط کارمزد دریافتی آنها بر حسب مدت ایام کارکرد در سال است.

عیدی و پاداش کارگران اخراجی و مستعفی

گاهی شرایطی پیش می‌آید که کارگر خواسته یا ناخواسته مجبور به ترک کار می‌شود. قانون کار در مورد آن دسته کارگرانی که در طول سال از خدمت استعفا داده، اخراج و یا بازنشسته می‌شوند یا به نحوی از انحاء رابطه آنها با کارگاه و کارفرما قطع می‌شود اعلام کرده که به نسبت مدت کارکردشان، مستحق دریافت عیدی و پاداش سالانه هستند.

عیدی و پاداش کارگران آزمایشی 

طبق ماده ۱۱ قانون کار، کارگر و کارفرما می‌توانند با توافق یکدیگر مدتی را به نام دوره آزمایشی کار تعیین کنند.در خلال این دوره هر یک از طرفین حق دارد، بدون اخطار قبلی و بی‌آنکه الزام به پرداخت خسارات داشته باشد، رابطه کار را قطع کند که در صورتی که قطع رابطه کار از طرف کارفرما باشد وی ملزم به پرداخت حقوق تمام دوره آزمایشی خواهد بود و چنانچه کارگر رابطه کار را قطع کرد، تنها مستحق دریافت حقوق مدت انجام کار خواهد بود. بنابر این دوره آموزشی و یا دوره آزمایشی قرارداد کار جزو سابقه کاری محسوب می‌شود و مطابق قانون باید تمام حقوق و مزایای این دوره من جمله سنوات و عیدی و پاداش از جانب کارفرما پرداخت شود لذا کارگرانی که به شکل آزمایشی به خدمت گرفته می‌شوند مشمول دریافت عیدی و پاداش می‌شوند.

مدت زمانی که کارگر در مرخصی استعلاجی به سر برده در هنگام محاسبه عیدی و پاداش منظور می‌شود؟

بر اساس ماده ۷۴ قانون کار، مدت مرخصی استعلاجی که به تایید سازمان تامین اجتماعی رسیده باشد، جزو سوابق کار کارگران محسوب می‌شود لذا ایام مذکور مشمول پرداخت عیدی و پاداش سالانه خواهد بود.

آیا پرداخت عیدی و پاداش پایان سال را می‌توان در مقاطع مختلف سال انجام داد؟

امکان پرداخت عیدی به کارگر به طور ماهانه منع قانونی ندارد اما مستنبط از ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران، مصوب سال ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی و تبصره یک آن، پرداخت عیدی و پاداش موضوع مصوبه یاد شده، تنها در پایان سال مورد پیدا کرده است لذا هرگونه پرداخت از این بابت در طول سال می‌تواند صرفاً علی الحساب عیدی و پاداش آخر سال محسوب شود.

مبنای تعیین عیدی پایان سال کارگران، حداقل دو و حداکثر سه برابر مصوبه دستمزد شورای عالی کار است و کارفرمایان باید دو ماه پایه حقوق را به عنوان حداقل عیدی و سه ماه پایه حقوق را به عنوان حداکثر عیدی و پاداش آخر سال به نیروهای کار خود بدهند. شورای عالی کار ۲۹ اسفند سال گذشته در نشست تعیین دستمزد، حداقل دستمزد کارگران برای سال ۱۴۰۳ را ۳۵ درصد افزایش داد. بر این اساس حداقل دستمزد ماهانه کارگران از ۵ میلیون و ۳۰۸ هزار تومان به ۷ میلیون و ۱۶۶ هزار تومان رسید که با احتساب فرمول حداقل و حداکثر عیدی، کارگران امسال حداقل ۱۴ میلیون و ۳۳۲ هزار تومان و حداکثر ۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عیدی دریافت خواهند کرد.