راهنمای جامع مدیریت سهمیه ارزی در واردات

در سال‌های اخیر سامانه جامع تجارت ایران به‌عنوان درگاه اصلی مدیریت فرآیندهای واردات، صادرات و مبادله‌های تجاری به جامعه بازرگانی کشور معرفی شده است. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این سامانه، امکان مشاهده و مدیریت سهمیه ارزی برای واردکنندگان است، که براساس اعلان‌های وزارت صمت، نقش پررنگی در شفاف‌سازی مبادلات ارزی و جلوگیری از تخلفات دارد.

این روزها تخصیص ارز در فرآیند واردات یکی از دغدغه‌های اصلی بازرگانان محسوب می‌شود . با توجه به محدودیت منابع ارزی کشور، هر واردکننده دارای سقف مشخصی از سهمیه است که مدیریت صحیح آن می‌تواند تفاوت زیادی در سرعت ترخیص کالا و کاهش هزینه‌های جانبی ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم مراحل مشاهده سهمیه ارزی در سامانه جامع تجارت را به‌ صورت گام ‌به ‌گام بررسی کنیم، مزایا و چالش‌های آن را توضیح دهیم و در نهایت، ابزارهایی را معرفی کنیم که فرآیند مدیریت سهمیه را برای بازرگان‌ها ساده‌تر می‌کند.

سهمیه ارزی چیست و چرا اهمیت دارد؟

سهمیه ارزی همان میزان ارزی است که دولت به یک واردکننده تخصیص می‌دهد تا با استفاده از آن کالا یا خدمات مورد نیاز را وارد کشور کند. این سهمیه بسته به نوع کالا، اولویت‌های وارداتی و سیاست‌های ارزی کشور متغیر است. شفافیت در مصرف ارز، جلوگیری از رانت و تخلف در واردات کالا، آسان‌تر شدن نظارت بانک مرکزی بر جریان تخصیص ارزو سریع‌تر شدن روند ترخیص کالا از گمرک از جمله دلایل به وجود آمدن سهمیه ارزی واردات به شمار می‌رود که ممکن است با عدم مدیریت درست توسط واردکننده با مشکلاتی مانند تعلیق ثبت سفارش، عدم تأیید حواله بانکی یا حتی جریمه‌های مالی مواجه شود.

میزان سهمیه ارزی واردات 1404

وزارت صنعت، معدن و تجارت با صدور بخشنامه‌ای، از فعال‌سازی سهمیه واردات در سال ۱۴۰3 در سامانه جامع تجارت ایران خبر داد. بر اساس این بخشنامه، مقدار سهمیه وارداتی هر بازرگان بر پایه سهمیه اصلاح‌شده سال ۱۴۰3 محاسبه و در سامانه جامع تجارت قرار گرفته است. طبق اعلام وزارت صمت، فرآیند محاسبه سهمیه واردات با استفاده از الگوهای هموارسازی و ضرایب مشخص انجام و در این محاسبه، ارزش استفاده‌شده به عنوان معیار کلیدی در نظر گرفته شده است. بر این اساس میزان سهمیه هر بازرگان برابر است با: ارزش ثبت ‌سفارش‌های معتبر در سال گذشته پس از کسر میزان تأمین یا ترخیص‌شده تا پایان همان سال.

در ادامه اگر شما جز بازرگان‌های مبتدی هستید که در سال ۱۴۰۳ موفق به دریافت کارت بازرگانی شده‌اند، برای شما سهمیه فصلی ویژه‌ای به میزان ۱۰۰ هزار دلار در نظر گرفته شده است. از این میزان، ۳۰ هزار دلار در هر فصل قابل استفاده است و این سهمیه صرفاً یک بار فعال شده و قابل تجدید نخواهد بود. همچنین این امتیاز ویژه تنها شامل بازرگانان بوده و به واحدهای تولیدی تعلق نمی‌گیرد.

یکی دیگر از نکات قابل توجه این بخشنامه در رابطه با انتقال مصارف پرونده‌های معتبر سال ۱۴۰۳ (پس از کسر موارد تأمین‌شده یا ترخیص‌شده) به مصارف سال ۱۴۰۴ است. همچنین تخصیص سهمیه مازاد به کالاهای خاص مانند لاستیک، پنبه، ویسکوز، کاغذ، مقوا، پنل و اینورتر خورشیدی، مطابق با ضوابط سال گذشته در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه خواهد داشت. همچنین در مورد پرونده‌هایی که وضعیت آن‌ها «منتظر مجوز» بوده، صدور مجوز به‌صورت خودکار انجام شده است. بازرگانانی که پرونده‌شان در وضعیت «عدم تأیید درخواست» قرار گرفته، باید با ویرایش پرونده و بارگذاری مجدد اطلاعات، مجوز سهمیه بازرگانی خود را دوباره دریافت کنند.

راهنمای مشاهده سهمیه ارزی در سامانه جامع تجارتبرای مشاهده سهمیه واردات در سامانه جامع تجارت، بعد از ورود به سامانه جامع تجارت، نقش خود را به عنوان بازرگان حقیقی انتخاب کنید. با این کار، تمامی گزینه‌های مربوط به عملیات تجارت خارجی به‌طور کامل در دسترس شما قرار خواهد گرفت. از بخش «عملیات تجارت خارجی»، گزینه «مدیریت مجوزها» و سپس «مدیریت مجوز سیستمی سهمیه واردات» را انتخاب کنید. در این بخش، میزان سهمیه واردات شما به‌راحتی قابل مشاهده خواهد بود. همچنین برای تحلیل‌های دقیق‌تر، می‌توانید گزارش سهمیه ارزی را دانلود و ذخیره کنید. این فایل شامل جزئیات تخصیص، مصرف و مانده سهمیه خواهد بود.نحوه سهمیه بندی واردات سال 1403

بر این اساس کاربرانی که فاقد سهمیه بازرگانی هستند امکان ثبت پرونده به میزان 500 هزار دلار در حوزه های تولیدی و بازرگانی برای کاربرانی که کارت بازرگانی خود را قبل از سال 1403 دریافت کرده اند، وجود دارد. اگر در سال های قبل ثبت سفارش به صورت کامل تامین ارز نشده است از بررسی سهمیه در سال 1403 معاف بوده و ارزش مصرفی آن پرونده در سال 1403 برابر با 0 لحاظ خواهد شد. در خصوص پرونده هایی که در سال های قبل به صورت کامل تامین ارز نشده اند:

1. ثبت سفارش در سال های قبل ترخیص داشته باشد: ارزش ترخیص در سال های قبل از ارزش پرونده کم شده سپس عدد بدست آمده با باقیمانده سهمیه سال 1403 مقایسه میشود. اگر عدد کمتر از باقیمانده سهمیه باشد مجوز سهمیه تایید شده و ارزش مصرفی پرونده از سهمیه سال 1403 برابر با مقدار مابه التفاوت ارزش پرونده و ترخیص سال گذشته لحاظ خواهد شد. اگر ارزش تامین های سال های گذشته بزرگتر از ارزش ترخیص سالهای قبل باشد کاربران میتوانند با کاهش ارزش پرونده به میزان ارزش تامین شده در سال های گذشته پرونده را از کنترل سهمیه در سال 1403 معاف نمایند.
2. ثبت سفارش در سال های قبل ترخیص نداشته باشد: اگر ارزش پرونده کمتر از باقیمانده سهمیه در سال 1403 باشد مجوز مربوطه تایید شده و ارزش مصرفی پرونده از سهمیه سال 1403 برابر با ارزش پرونده لحاظ خواهد شد. همچنین کاربران میتوانند با کاهش ارزش پرونده به میزان ارزش تامین شده در سالهای گذشته پرونده را از کنترل سهمیه در سال 1403 معاف نمایند.

راهکارهایی برای مدیریت بهتر سهمیه واردات

برای حل چالش محدودیت در سهمیه واردات، بسیاری از بازرگان‌ها از ابزارهای هوشمند تجیار استفاده می‌کنند. برای مثال: محاسبه‌گر اظهارنامه گمرکی می‌تواند کمک کند تا ارزش کالاها و میزان مصرف سهمیه ارزی به‌صورت دقیق‌تر محاسبه شود، جستجوگر تعرفه‌های گمرکی 1404 به واردکنندگان امکان می‌دهد قبل از ثبت سفارش، از میزان تعرفه و تأثیر آن بر مصرف ارز مطلع شوند و جستجوگر ارزش TSC نیز با ارائه داده‌های به‌روز، احتمال خطا در ثبت ارزش کالا و مصرف ارز را کاهش می‌دهند.

در پایان

فعال‌ شدن بخش «مشاهده و مدیریت سهمیه ارزی» در سامانه جامع تجارت ایران، گامی مهم در جهت هوشمند سازی فرآیندهای تجاری کشور است. هرچند همچنان چالش‌هایی مانند پیچیدگی محاسبات و تغییرات بخشنامه‌ها وجود دارد، اما با استفاده از ابزارهای کمکی مانند محاسبه ‌گر اظهارنامه گمرکی و جستجوگر تعرفه‌ها در تجیار می‌توان این مشکلات را به حداقل رساند. در نهایت، مدیریت صحیح سهمیه ارزی به معنای سرعت بیشتر در ترخیص کالا، کاهش هزینه‌های مالی و افزایش رقابت ‌پذیری در بازار خواهد بود؛ موضوعی که برای آینده تجارت ایران حیاتی است.