آیت الله مصباح در امتداد سنت فکری علامه طباطبایی و شهید مطهری بود

حجت‌الاسلام سیدرضا عاملی گفت: اندیشه دینی اقتضا می‌کند بدون هراس، دیدگاه‌های مختلف تبیین و نقد شود.

به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام عاملی در همایش بزرگداشت استاد فکر علامه مصباح یزدی که در سالن همایش‌های بین المللی صدا و سیما برگزار شد، با قدردانی از برگزارکنندگان کنگره آیت‌الله مصباح یزدی و پیش‌نشست‌های علمی آن، این رویداد را تلاشی ارزشمند در مسیر احیای علوم انسانی اسلامی توصیف کرد و گفت: این کنگره می‌تواند نقش مؤثری در تعمیق گفتمان فکری انقلاب اسلامی و پاسخ به چالش‌های نظری جامعه ایفا کند.

رئیس شورای تحول علوم انسانی با بیان اینکه فکر منشأ نوآوری و خلاقیت است، تصریح کرد: به تعبیر امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، تفکر عمیق گره‌های پیچیده امور را می‌گشاید و همین اندیشه‌ورزی می‌تواند به افزایش کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران منجر شود.

وی با اشاره به ویژگی‌های فکری و شخصیتی آیت‌الله مصباح یزدی گفت: استواری در اندیشه و دقت در صیانت از اسلام ناب از برجسته‌ترین خصوصیات ایشان بود. آیت‌الله مصباح همواره با استدلال عقلانی و برهانی به تبیین حق می‌پرداخت و در مواجهه با اندیشه‌های سکولار، به‌ویژه در حوزه علوم انسانی، از موضعی عقلانی و الهی به دفاع از حقیقت اسلامی برمی‌خاست.

عاملی آیت‌الله مصباح را در امتداد سنت فکری متفکرانی همچون شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر، علامه طباطبایی و شهید مطهری دانست و خاطرنشان کرد: وجه مشترک این بزرگان آن بود که در جهان فکر زندگی می‌کردند و تلاش داشتند حقیقت اسلام را در عرصه نظری و اجتماعی تبیین کنند.

وی با اشاره به برگزاری این همایش در روز نهم دی‌ماه افزود: نهم دی، روز تجدید عهد ملت با امام و رهبری است و برگزاری این کنگره در چنین روزی، پیوند عمیق فکری و ولایی آیت‌الله مصباح با مقام معظم رهبری را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

عاملی همچنین بر ضرورت مواجهه خلاقانه با اندیشه‌های رقیب تأکید کرد و گفت: اندیشه دینی اقتضا می‌کند بدون هراس، دیدگاه‌های مختلف تبیین و نقد شود. همان‌گونه که درباره شهید مطهری گفته می‌شد که مارکسیسم را دقیق‌تر از خود مارکسیست‌ها می‌فهمید، آیت‌الله مصباح نیز با همین روش عقلانی به نقد و تبیین اندیشه‌های سکولار می‌پرداخت.

رئیس شورای تحول علوم انسانی، نقش آیت‌الله مصباح در توسعه مبانی علوم انسانی اسلامی را برجسته دانست و افزود: عرضه مکتب علوم انسانی اسلامی، ارائه طبقه‌بندی جدید علوم و نگاه نظام‌واره‌مند به دانش، از ابتکارات مهم ایشان بود. بازنگری در نظام طبقه‌بندی علوم با تکیه بر مبانی الهی، می‌تواند به شکل‌گیری نگاه بین‌رشته‌ای و دانشی یکپارچه منجر شود.

وی با هشدار نسبت به محدودنگری‌های تک‌بعدی در علوم انسانی گفت: برخی رویکردها صرفاً از منظر قدرت و سیاست به مسائل اجتماعی می‌نگرند و از ابعاد انسان‌شناختی، اخلاقی و کرامت ذاتی انسان غفلت می‌کنند؛ در حالی که نگاه جامعه‌نگر و الهی از ویژگی‌های بارز اندیشه آیت‌الله مصباح بود.

عاملی با تأکید بر کارآمدی مطلوب علوم انسانی اسلامی اظهار کرد: این علوم برای زندگی انسان طراحی شده‌اند؛ زندگی‌ای که پیوندی مستمر میان دنیا و آخرت دارد و با نگاه مادی‌گرایانه‌ای که انسان را محدود به حیات دنیوی می‌داند، تفاوت ماهوی دارد.

وی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی افزود: تحقق تمدن نوین اسلامی بدون علوم انسانی اسلامی کارآمد ممکن نیست. بسیاری از چالش‌های جامعه ماهیت انسانی و اجتماعی دارند و پاسخ به آنها نیازمند نظریه‌پردازی عمیق و رویکرد تحولی است.

رئیس شورای تحول علوم انسانی با انتقاد از علمِ منفک از غایت الهی تصریح کرد: بخش قابل توجهی از بحران‌های جهان، از جمله تولید سلاح‌های کشتار جمعی، محصول علم بدون هدف الهی است. علمی که فاقد غایت‌مندی باشد، نمی‌تواند نافع و انسانی تلقی شود.

وی توحیدگرایی و عدالت‌گرایی را نخستین خصلت علوم انسانی اسلامی دانست و گفت: عمیق‌ترین سطح عدالت، توجه به حق خداوند است و غفلت از جایگاه الهی، به نادیده گرفتن حقیقت هستی می‌انجامد.

عاملی فایده‌مندی علوم انسانی برای زندگی مردم را از تأکیدات اندیشه اسلامی برشمرد و خاطرنشان کرد: علوم انسانی اسلامی باید به آسایش، کرامت و امنیت مردم بینجامد و این فایده‌مندی، فایده‌ای ارزشی و عاری از گناه است.