مردان بی‌ادعای زاگرس؛ روایتی از جان‌فشانی در سایه کمبودها!

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: در استان لرستان که به عنوان یکی از غنی‌ترین مناطق کشور از نظر تنوع زیستی و منابع طبیعی شناخته می‌شود، حفاظت از این مواهب خدادادی همواره با چالش‌های متعددی روبرو بوده است.

با وجود وسعت بیش از یک میلیون و دویست هزار هکتار عرصه‌های جنگلی و مرتعی، نیروهای حفاظتی شامل محیط‌بانان و جنگلبانان با کمبودهای جدی در تعداد نیرو و امکانات مواجه هستند.

حراست با از خودگذشتگی

این در حالی است که این افراد با از خودگذشتگی و تلاش بی‌وقفه، شبانه‌روز از این سرمایه‌های ملی حراست می‌کنند.

همین چندماه پیش بود که درگیری با شکارچیان در منطقه حفاظت‌شده سفیدکوه خرم‌آباد منجر به مصدومیت چند محیط‌بان شد

همین چندماه پیش بود که درگیری با شکارچیان در منطقه حفاظت‌شده سفیدکوه خرم‌آباد منجر به مصدومیت چند محیط‌بان شد، این حادثه اولین مورد از این دست درگیری‌ها در استان لرستان نیست.

بررسی سوابق نشان می‌دهد محیط‌بانان این استان بارها در معرض خطرات جانی قرار گرفته‌اند.

در حادثه ششم اسفند ۱۴۰۳ درگیری مسلحانه محیط‌بانان با شکارچیان غیرمجاز در سفیدکوه خرم‌آباد که با تیراندازی و پرتاب سنگ همراه بود منجر به مصدومیت نیروهای محیط‌بان شد.

این موضوع نشان می‌دهد که جنگل‌بانان و محیط‌بانان لرستان به رغم تمام کمبودها و خطرات، با شجاعت از منابع طبیعی استان حفاظت می‌کنند.

کمبود نیروی انسانی و امکانات

این در حالی است که مسئولان استانی از جمله مدیرکل منابع طبیعی و مدیرکل محیط زیست لرستان بارها بر کمبود نیروی انسانی و امکانات در این حوزه تأکید کرده‌اند. با این وجود، تدابیری مانند استقرار دیده‌بانان در نقاط حساس و جلب مشارکت مردمی توانسته تا حدی از فشار کاری این نیروها بکاهد.

تجربه سال‌های اخیر نشان داده که همکاری مردم و دستگاه‌های اجرایی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشگیری از تخریب محیط زیست داشته باشد. از سوی دیگر، حمایت‌های قضائی از محیط‌بانان و جنگلبانان نیز حائز اهمیت است.

با وجود تمام این تلاش‌ها، واقعیت این است که حفاظت از عرصه‌های طبیعی لرستان بدون مشارکت عمومی و افزایش نیروهای حفاظتی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.

آموزش جوامع محلی، تجهیز پاسگاه‌های محیط‌بانی و تقویت نظارت‌های اجتماعی باید در اولویت برنامه‌های مسئولان قرار گیرد تا این میراث ارزشمند به بهترین شکل به نسل‌های آینده منتقل شود.

یک جنگل‌بان: بدون همکاری مردم کار دشوار است!

در حالی که عرصه‌های طبیعی و مناطق حفاظت‌شده لرستان به عنوان گنجینه‌های ملی از تنوع زیستی و منابع طبیعی بی‌نظیری برخوردارند، تعداد محدود جنگلبانان و محیط‌بانان، حفاظت از این مناطق را به چالشی بزرگ تبدیل کرده است.

یکی از جنگلبانان استان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به شرایط سخت کاری، گفت: «جنگلبانان با تمام کمبودها و کسری‌ها، شبانه‌روز در مأموریت‌های سخت و طاقت‌فرسا از این عرصه‌ها حفاظت می‌کنند.»

وی افزود: «ما از مردم می‌خواهیم که هماهنگی کامل در حفظ این سرمایه ملی داشته باشند، زیرا بدون همراهی آن‌ها، مأموریت ما بسیار دشوارتر خواهد شد.»

وسعت مناطق و محدودیت نیروهای حفاظتی

بر اساس آمارها، لرستان با دارا بودن بیش از ۱.۲ میلیون هکتار جنگل و مرتع و چندین منطقه حفاظت‌شده، یکی از استان‌های مهم کشور از نظر منابع طبیعی است. با این حال، تعداد نیروهای حفاظتی به هیچ‌وجه با وسعت این عرصه‌ها تناسب ندارد.

یک جنگلبان دیگر با تأکید بر این موضوع، بیان کرد: «منابع طبیعی بدون کمک مردم نمی‌تواند به‌درستی از این عرصه‌های وسیع حفاظت کند. تعداد نیروهای ما بسیار محدود است و اگر مردم همکاری نکنند، امکان نظارت کامل وجود ندارد.»

نیاز به تقویت نیروهای حفاظتی و تجهیزات

کارشناسان معتقدند که برای حفاظت مؤثر از عرصه‌های طبیعی لرستان، علاوه بر افزایش تعداد محیط‌بانان و جنگلبانان، نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تر و امکانات رفاهی بهتر برای این نیروهاست. بسیاری از آن‌ها در مناطق صعب‌العبور و دورافتاده خدمت می‌کنند، در حالی که امکانات اولیه نیز به‌اندازه کافی در اختیار ندارند.

آموزش جوامع محلی، استفاده از ظرفیت‌های مردمی و تقویت نظارت‌های اجتماعی می‌تواند تا حد زیادی از فشار کاری نیروهای حفاظتی بکاهد

جنگلبانان لرستان از تمامی مردم، سازمان‌های مردم‌نهاد و مسئولان استانی می‌خواهند که برای حراست از این میراث طبیعی، همکاری بیشتری داشته باشند.

آموزش جوامع محلی، استفاده از ظرفیت‌های مردمی و تقویت نظارت‌های اجتماعی می‌تواند تا حد زیادی از فشار کاری نیروهای حفاظتی بکاهد.

افزایش نیروهای محیط‌بانی در لرستان

شینا انصاری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این در جریان سفر به لرستان با اشاره به اهمیت حفاظت محیط زیست این استان اظهار داشت: قطعاً یکی از دغدغه‌های ما در استان لرستان حفظ ذخایر ارزشمندی است که واقعاً بی‌نظیر هستند.

وی افزود: در کل کشور موضوعی که ما حتماً به عنوان اولویت مد نظر داریم، بحث افزایش نیروهای محیط‌بانی است و قرار است با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی، افزایش تعداد نیروی انسانی را داشته باشیم.

معاون رئیس‌جمهور با اشاره به برنامه‌های آتی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: طبیعتاً افزایش محیط‌بانان استان لرستان را هم خواهیم داشت.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که پیش از این، مسئولان استانی بارها از کمبود شدید نیروهای محیط‌بانی در مقابل وسعت مناطق تحت حفاظت در لرستان گلایه کرده بودند.

تجهیز پاسگاه‌ها به فناوری‌های نوین

انصاری از دیگر برنامه‌های سازمان حفاظت محیط زیست خبر داد و گفت: ارتقای امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای پایش مناطق تحت مدیریت را در دستور کار داریم و دنبال این هستیم که از فناوری‌های نوین و هوشمند استفاده کنیم.

وی تأکید کرد: «این موضوع یکی از برنامه‌های مهم ما در سال ۱۴۰۴ خواهد بود که شامل استفاده از سیستم‌های پایش هوشمند، دوربین‌های پیشرفته و تجهیزات مدرن برای کنترل بهتر مناطق تحت حفاظت است.

آتش‌سوزی‌ها چالش جنگل‌های لرستان

اما جنگل‌ها و مراتع استان با مشکلات زیادی دست در گریبان هستند. شیرزاد نجفی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: یکی از چالش‌های اصلی ما در سطح استان، بحث حریق در جنگل‌ها و مراتع است که امسال خوشبختانه با تدابیر ویژه‌ای که اتخاذ کردیم، شاهد کاهش چشمگیر این حوادث بودیم.

وی افزود: استقرار دیده‌بان‌ها در نقاط حساس و استراتژیک، یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه‌ای بود که در سطح استان اجرا کردیم.

نجفی با تقدیر از مشارکت مردم در حفاظت از عرصه‌های طبیعی، تصریح کرد: مشارکت ارزشمند مردم عزیز و فهیم استان، به‌ویژه همراهی مسئولان استانی از جمله استاندار، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، فرمانداران، بخشداران و دهیاری‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت این طرح داشت.

مدیرکل منابع طبیعی لرستان با اشاره به وسعت عرصه‌های طبیعی لرستان، تأکید کرد: باید برنامه‌های حفاظتی را با قوت بیشتری ادامه دهیم و تجهیزات و امکانات خود را ارتقا بخشیم.

نجفی از تمامی دستگاه‌های اجرایی و مردم خواست تا همچنان نسبت به حفاظت از منابع طبیعی حساس و همیار جنگل‌بانان لرستانی باشند.

حفاظت مستمر با ۱۹ پاسگاه محیط‌بانی

بنابراین گزارش، اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان نیز با ۱۹ پاسگاه محیط‌بانی به صورت شبانه‌روزی در کنار جنگلبانان از تنوع زیستی و منابع طبیعی استان حراست می‌کند.

کامران فرمان‌پور، مدیرکل محیط زیست لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: حدود ۴۶۰ هزار هکتار عرصه تحت مدیریت و مناطق صید و شکار ممنوع در سطح استان داریم که با ۱۲۰ محیط‌بان از این عرصه‌ها حفاظت می‌کنیم.

وی با اشاره به کمبودهای موجود افزود: متأسفانه با مشکلات و کمبودهای زیادی مواجه هستیم، اما با همین تعداد محدود نیرو، همکاران ما شجاعانه در حال خدمت به طبیعت هستند تا این میراث ارزشمند را به نسل‌های آینده منتقل کنند.

چالش‌های حفاظت با کمبود نیرو

فرمان‌پور با تأکید بر وسعت زیاد مناطق تحت حفاظت و تعداد کم محیط‌بانان، تصریح کرد: با توجه به گستردگی مناطق، تعداد محیط‌بانان ما کافی نیست و این موضوع فشار کاری زیادی به نیروهای موجود وارد می‌کند. با این حال، آن‌ها با از خودگذشتگی و تلاش بی‌وقفه از این عرصه‌ها حراست می‌کنند.

مدیرکل محیط زیست لرستان خاطرنشان کرد: حفاظت از این عرصه‌ها بدون مشارکت مردم ممکن نیست. از همه شهروندان می‌خواهیم در صورت مشاهده هرگونه تخلف زیست‌محیطی، آن را به سازمان محیط زیست گزارش دهند.

نیاز به تقویت نیروها و تجهیزات

وی با اشاره به لزوم حمایت بیشتر از محیط‌بانان گفت: برای بهبود شرایط، نیازمند افزایش تعداد نیروهای محیط‌بانی، تجهیز پاسگاه‌ها و ارتقای امکانات هستیم. این موضوع باید در اولویت برنامه‌ها قرار گیرد.

فرمان‌پور از زحمات محیط‌بانان قدردانی کرد و افزود: حفاظت از محیط زیست وظیفه‌ای همگانی است و امیدواریم با همراهی مردم و مسئولان، بتوانیم این میراث طبیعی را به بهترین شکل حفظ کنیم.

قانون در کنار حافظان طبیعت

دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان لرستان هم با تقدیر از خدمات شبانه‌روزی محیط‌بانان و جنگلبانان به مهر اظهار داشت: ما خوشحالیم که در کنار این عزیزان هستیم، چرا که آنان نگهبانان واقعی عرصه‌های طبیعی هستند.

علی حسنوند با اشاره به جایگاه قانونی حافظان محیط زیست تأکید کرد: قانون به صورت کامل از این عزیزان حمایت می‌کند و هرگونه تعرض به محیط‌بانان و جنگلبانان با قاطعیت پیگیری خواهد شد. این عزیزان در خط مقدم حفاظت از سرمایه‌های ملی کشور خدمت می‌کنند.

منابع طبیعی؛ امانتی برای آیندگان

دادستان مرکز لرستان با بیان دیدگاه حقوقی درباره حفاظت از محیط زیست تصریح کرد: این منابع طبیعی تنها متعلق به ما نیست، بلکه امانتی است که باید به نحو احسن به نسل‌های آینده منتقل شود. ما امروز فقط امانت‌دار این ثروت‌های خدادادی هستیم.

حسنوند خاطرنشان کرد: حفاظت از جنگل‌ها و مراتع یک وظیفه شرعی، قانونی و اخلاقی است و همه دستگاه‌های قضائی و اجرایی موظف به حمایت از این حرکت هستند. تخریب محیط زیست در واقع خیانت به نسل‌های آینده محسوب می‌شود.

لرستان؛ نیازمند مشارکت همگانی

به گزارش مهر، استان لرستان به عنوان قلب زاگرس و ذخیره‌گاه استراتژیک زاگرس میانی، نیازمند حمایت و مشارکت همه اقشار مردم برای حفاظت از این منابع ارزشمند است؛ چراکه حفاظت از محیط زیست تنها از عهده محیط‌بانان و جنگلبانان برنمی‌آید و نیازمند عزم عمومی است.

لرستان با دارا بودن بیش از ۴۶۰ هزار هکتار منطقه تحت مدیریت سازمان محیط زیست و تنوع زیستی منحصر به فرد، همواره از جمله استان‌های نیازمند توجه ویژه در حوزه محیط زیست بوده است.
وعده‌های مطرح شده از سوی رئیس سازمان محیط زیست در صورت تحقق می‌تواند در حفاظت از طبیعت لرستان مؤثر باشد. اما سوال اینجاست که آیا این برنامه‌ها با سرعت و بودجه کافی اجرایی خواهند شد؟

حفاظت از منابع طبیعی لرستان، امروز به میدانی تبدیل شده است که در آن عشق به طبیعت و احساس مسئولیت جمعی به آزمون گذاشته می‌شود.

در این مسیر دشوار، محیط‌بانان و جنگلبانان به تنهایی بار سنگین حفاظت از این میراث گران‌بها را بر دوش می‌کشند، اما روشن است که این راه بدون همراهی تمامی اقشار جامعه به مقصد نخواهد رسید.

آنچه امروز در جنگل‌های زاگرس و مراتع سرسبز لرستان می‌گذرد، تنها یک مأموریت سازمانی و اداری نیست، بلکه پاسداشت تعهدی تاریخی در قبال آیندگان است.

آینده لرستان در گرو تصمیم امروز ماست؛ تصمیمی که می‌تواند میان ویرانی و حفاظت، میان فراموشی و مسئولیت‌پذیری، خطی روشن ترسیم کند.